Op het dark web spelen criminele marktplaatsen, kopers en verkopers voortdurend verstoppertje: met justitie, met INTERPOL en Europol – en met elkaar. En dat alles in relatieve openheid. Een inkijkje.
Op het eerste oog is er niets duisters aan. In veel opzichten lijkt het er als twee druppels water op ’gewoon’ internet. Er zijn webshops, nieuwssites, blogs en wiki’s. Social media bestaan – er zijn alternatieven voor Facebook en de forums van Reddit. Er zijn knipperende advertenties in felle kleuren. Wie niet beter weet, kan denken dat dit ’gewoon’ internet is, maar dan het internet met het uiterlijk van pakweg twintig jaar geleden.
Hoewel de naam in onbruik is geraakt, zijn we in ’Onionland’, een verwijzing naar The Onion Router, kortweg ’Tor’. Op het Tor-netwerk kunnen volkomen anonieme bezoekers volkomen anonieme sites doorbladeren, zonder sporen na te laten. Wat ontbreekt, is een toegangspoort met bewegwijzering naar alles – wat Google of Bing zijn voor het ’gewone’ internet. Een vast adresboek is er niet; netwerken als Tor zijn niet doorzoekbaar zoals het gewone internet.
De BBC en nieuwsorganisatie ProPublica hebben hier een kopie van hun site, speciaal gericht op landen met beperkte persvrijheid, zoals China of Iran. Diplomatieke diensten zoals ambassades gebruiken het Tor-netwerk om veilig te communiceren. En klokkenluiders en dissidenten kunnen hier gegarandeerd anoniem informatie doorspelen naar nieuwsorganisaties.
De anonimiteit heeft ook een keerzijde: het trekt criminaliteit aan als stroop vliegen.
Vandaar de gangbare bijnaam: het dark web. In deze spiegelwereld prijzen handelaars op ’darknet markets’ (DNM’s) in relatieve openheid hun waar aan: vaak drugs, maar ook gestolen creditcards, identiteitspapieren, wapens. Gijzelsoftware wordt hier ook verhandeld, databases met persoonsgegevens en software om te hacken. Dieper weggestopt houden zich hier en op andere darknets – Tor is niet het enige, zie kader – ook de kinderpornonetwerken op. Het gangbare betaalmiddel is cryptogeld.
Moeilijk is het niet, om deze wereld te betreden. De vraag rijst dan ook: hoe kan het dat ’darknet markets’ hier zo openlijk handel kunnen drijven? En wat doen politie en justitie eraan?
Wie wil rondneuzen op Tor, moet weten waar hij moet zijn, of een wegwijzer zoeken. Zoiets zegt bijvoorbeeld de ’Hidden Wiki’ te zijn. Deze wegwijssite (een aanbeveling op een Reddit-forum) lijkt nog het meest op Wikipedia: zwart-wit, simpel, vol met links. Bovenaan staat een link naar een handleiding, in het Engels ’Leer jezelf en je rechten te beschermen, online en offline’.
Onder het kopje ’Financial services’ iets verder naar onder, een opsomming: ’Paypal Bazaar’ biedt Paypal-accounts, ’Real currency’ heeft ’de beste biljetten op de markt’ en ’Top Cards’ verkoopt creditcards en wordt aangeprezen als ’De meest betrouwbare verkoper in de unie!’.
’Bitcoin services, ’financiële producten’, ’escrow’. Wie niet beter weet, kan zich in een bank wanen. Maar vrijwel alles aan deze ’financiële services’ is illegaal. Het gaat hier om gestolen creditcardgegevens, vals geld, gehackte Paypal-accounts. Accounts waar échte mensen écht geld op hebben staan, die hier te koop worden aangeboden. De koper koopt bij deze ’services’ alles wat nodig is om hun geld te stelen.
Lees meer: Voor abonnees | Archief
[Mirjam van der Puijl, Magazine Vrij, 28 augustus 2021]